از ديد نظريه «جنگهای پترودلار» انگدال، موقعيت آمريکا بهعنوان تنها ابرقدرت جهان بر سه پایه استوار است:
الفـ قدرت اقتصادی آمریکا،
بـ نيروی نظامی،
پـ نقش دلار در اقتصاد جهانی بهعنوان ارز ذخيره جهان.
اين سه رکن با يکديگر مرتبط ميباشند به نحوي که هريک متضمن بقاي ديگري است. بنا بر نظريه «جنگهای پترودلار»، سياست آمريکا در دورهي سوم، عمدتاً در راستای استفاده از نيروی نظامی براي تقويت دو رکن ديگر است. اين نظريه، در واقع مدعي است که براي حفظ هژمونی دلار، آمريکا داراي يک طرح گسترده براي منطقهی غرب آسیا (به اشتباه خاورمیانه)، آسياي ميانه و
مناطق نفتخيز آفريقا ميباشد؛ که هدف عمدهی آن در هم شکستن انحصار اوپک و کنترل بازار نفت جهان است. بنابراين نظريه، براي حفظ هژمونی دلار بر اقتصاد جهان، آمريکا تلاش ميکند تا انحصار اوپک را در هم بشکند و آن را با يک سازمان دوست آمريکا جانشين سازد.
از اين منظر، اشغال نظامي افغانستان که احتمالاً مسير عبور گاز و نفت درياي خزر به کشورهاي پاکستان و هندوستان خواهد بود و همچنين تقويت حضور نظامي و اقتصادي آمريکا در آسياي ميانه كه توليدکنندگان بزرگ نفت ميباشند، بخشهايي از طرح آمريکا براي خاورميانه بزرگ و کنترل بازار نفت ميباشد.
از سوي ديگر، براي تضعيف انحصار اوپک، با طرح چشمانداز کمکهاي اقتصادي گسترده و انتخاب نيجريه به عنوان صادرکنندهی اصلي نفت به آمريکا، به نيجريه فشارهاي اقتصادي و ديپلماتيک وارد ميآورد تا از اوپک خارج شود. از اين منظر، اشغال نظامي عراق و حمله احتمالي به ساير کشورهاي نفتخيز منطقه خليجفارس رکن اصلي سياست آمريکا براي حفظ هژمونی دلار بر اقتصاد جهاني است.
استعمار جهان با استثمار دلار
نقش دلار به عنوان ارز انحصاري مبادلات بازار نفت و ارز ذخيره جهان عملاً به صورت مکانيزمي براي تأمين هزينه حفظ برتري اقتصادي و نظامي آمريکا عمل ميکند. به نحوی که بدون آن پايههای هژمونی آمريکا متزلزل خواهد شد. لذا، حفظ موقعيت دلار در صدر اولويتهاي سياست خارجي آمريکا قرار دارد.
طي سالهاي اخير، با توجه به ريسکها و خطراتي که موقعيت دلار را تهديد ميکنند، آمریکا برای حفظ نقش دلار به عنوان ارز انحصاري مبادلات بازار نفت و ارز ذخيرهی جهان به سياست نظاميگري در منطقه خليجفارس روي آورده است تا مانع از افول هژمونی اقتصادي، نظامي و سياسي خود گردد. مباني اقتصادي که توسط ويليام کلارک وهزل هندرسون فرمولبندي شدهاند را ميتوان به ترتيب زير خلاصه نمود.[17]
نزديک به 70 درصد مبادلات تجاري جهان به دلار انجام ميپذيرد در حاليکه ارزش کل صادرات آمريکا به جهان تنها يک سوم اين مبلغ است. اين امر از آنجا ناشي ميشود که مبادلات نفت در انحصار دلار ميباشد و دلار نقش ارز ذخيره نظام بانکي جهان را ايفا ميکند. غالب کشورهاي جهان ميکوشند تا کالاهاي صادراتي خود را تا حداکثر ممکن به دلار بفروشند تا دلار لازم براي خريد نفت از کشورهاي صادرکننده نفت را تأمين کنند.
اصل مقاله را اینجا بخوانید.....